Podstawowe informacje
-
POPULARNE DROGI
Wielicka Próba, Żleb Karczmarza, Żleb Darmstadtera, Droga Martina, Batyżowiecka Próba -
TRUDNOŚCI
Skomplikowana topografia -
OTACZAJĄCE DOLINY
Litworowa, Kacza, Białej Wody, Wielicka, Batyżowiecka -
START
Tatranská Javorina ⇨ Śląski Dom
OPIS SZCZYTU
Gerlach to najwyższy szczyt Tatr i całych Karpat, położony na Słowacji, w bocznej grani Tatr Wysokich.
Masyw Gerlacha sięga ku pn.-wsch. po Polski Grzebień (2200), ku zach. po Batyżowiecką Przełęcz, a ku pd. schodzi dwoma ramionami, obejmującymi Gerlachowski Kocioł.
W masywie wyróżniamy dwa główne szczyty:
- Zadni Gerlach – najwyższy szczyt pn. części masywu, stanowi zwornik dla Grani Gerlacha
- Gerlach – główny wierzchołek
Oba wierzchołki rozdziela Przełęcz Tetmajera (2593).
Północna część masywu (na pn. od Przełęczy Tetmajera) to szereg szczytów i przełęczy leżących w głównej grani Tatr. Wyróżniamy w niej kolejno:
- Wschodnia Batyżowiecka Przełęcz
- Targana Turnia
- Zadni Gerlach (2637)
- Wyżnia Jurgowska Szczerbina
- Jurgowskie Czuby
- Niżnia Jurgowska Szczerbina
- Lawinowy Szczyt (2606)
- Wyżnia Gerlachowska Przełączka
- Gerlachowska Kopa (2600)
- Pośrednia Gerlachowska Przełączka
- Wyżnia Wysoka Gerlachowska (2581)
- Niżnia Gerlachowska Przełączka
- Gerlachowska Turniczka
- Wyżnia Łuczywniańska Szczerbina
- Niżnia Wysoka Gerlachowska (2547)
- Niżnia Łuczywniańska Szczerbina
- Wielicka Turniczka (2492)
- Litworowa Przełęcz (2385)
- Litworowy Szczyt (2423)
- Litworowy Zwornik
- Wielicka Przełęcz (2295)
- Wielicki Szczyt (2319)
- Polski Grzebień (2200)
Od Zadniego Gerlacha odchodzi na pd. Grań Gerlacha, w której wyróżniamy kolejno:
- Przełęcz Tetmajera (2593)
- Gerlach (2656)
- Wyżnie Gerlachowskie Wrótka
- Pośredni Gerlach (2642)
- Pośrednie Gerlachowskie Wrótka
- Gerlachowska Czuba
- Niżnie Gerlachowskie Wrótka
- Mały Gerlach (2608) – stanowi zwornik dla grani Urbanowych Turni
- Lawiniasta Przełęcz (2545)
- Ponad Kocioł Turnia
- Przełęcz nad Kotłem (ok. 2425)
- Ponad Próbę Turnie (ok. 2440)
- Ponad Ogród Turnia (2425)
- Ponad Staw Przełączka (ok. 1950)
- Ponad Staw Turnia (1964)
W grani Urbanowych Turni występują kolejno od wierzchołka Małego Gerlacha ku pd.:
- Przełączka pod Małym Gerlachem (2550)
- Urbanowe Turnie – pięć turni rozdzielonych przełęczami: Urbanową Przełęczą, Zadnią Urbanową Ławką, Pośrednią Urbanową Ławką i Skrajną Urbanową Ławką
- Urbanowa Szczerbina (2365)
- Urbanowa Czuba (2370)
- Urbanowa Kopka (2136)
Od północy masyw Gerlacha ograniczony jest przez doliny Litworową oraz Kaczą, należące do systemu Doliny Białej Wody. Na wschód Grań Gerlacha opada ścianami ku Dolinie Wielickiej, na zachód ku Dolinie Batyżowieckiej. Od południa natomiast masyw ograniczony jest przez Dolinę Stos.
W ścianach opadających do Doliny Batyżowieckiej można wyróżnić kilka głównych żlebów:
- Urbanowy Żleb (opada z Urbanowej Przełęczy)
- Batyżowiecki Żleb (opada z Wyżnich Gerlachowskich Wrótek)
- Walowy Żleb (opada z Przełęczy Tetmajera)
W ścianach opadających ku Dolinie Wielickiej wyróżniamy natomiast następujące znaczące żleby:
- Żleb Darmstadtera (opada z Przełęczy Tetmajera)
- Żleb Karczmarza (opada z Lawiniastej Przełęczy)
- Wielicki Żleb (opada z Przełęczy nad Kotłem)
- Żleb Stolarczyka (opada z Ponad Staw Przełączki)
Przypuszczalnie pierwszego wejścia na szczyt dokonali w 1855 Zygmunt Bośniacki i Wojciech Grzegorzek.